به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری حوزه، انقلاب های عربی و برتری اسلام گراها در این کشورها و رسیدن آنها به قدرت به اشکال مختلف، باعث ایجاد تفکرات متعدد و مطرح شدن مفهوم حکومت اسلامی و چگونگی تشکیل آن شده و شاید همین امر، مؤسسه تحقیقاتی تفکر اسلامی معاصر را بر آن داشته که همایشی فکری فرهنگی را با مناقشات داغ میان گروه های حاضر در یکی از سالن های رستوران تاریخی الساحة در لبنان برگزار کند. عنوان این همایش عبارت بود از "مفهوم حکومت در تفکر اسلامی از نظریه تا اجرا". این گفتگوها در دوجلسه برگزار شد و چهار ساعت طول کشید.

* ضرورت بحث درباره حکومت اسلامی در شرایط کنونی

دکتر نجیب نورالدین مدیر مؤسسه در سخنان خود ضمن خوشامدگویی به حضار و شرکت کنندگان گفت: این بحث یکی از مباحثی است که اشکالات و ابهاماتی را در میان انقلاب های اسلامی جهان عرب و اسلام برانگیخته و این در سایه تغییراتی است که در پرتو اتفاقات بزرگ در حال انجام است. طرح این مفهوم به این خاطر است که کشورهای عربی تصور مشخصی از مفهوم حکومت اسلامی ندارند.

دکتر نورالدین گفت: این مساله وظیفه متفکران و رهبران را برای بحث درباره این الگو سنگین تر می­کند. و از آنها و علمای اسلام انتظار می­رود که درباره نمونه های قابل تصور بحث و تبادل نظر کنند تا به یک الگوی حکومت اسلامی مورد قبول دست یابند.

نخستین نشست این همایش با موضوع "مفهوم اسلامی حکومت از لحاظ نظری" با ریاست دکتر عدنان السید حسین، رییس دانشگاه لبنان برگزار شد.

* رئیس دانشگاه لبنان: اسلام تامین کننده آزادی و عدالت است

وی گفت: حکومت، یک سیستم و نهاد اجتماعی و یک خواسته انسانی است. اسلام یک چهارچوب کلی سازگار با زمان های مختلف و دارای تاثیرات چندگانه برای حکومت وضع کرده است. چهارچوب کلی اسلام تامین کننده آزادی و عدالت و کرامت و حقوق بشر و همکاری و مشورت در اداره امور مردم است.

رئیس دانشگاه لبنان تاکید کرد: ملت ها نباید دچار تفرقه و تشتت بشوند زیرا اختلاف باعث عقبگرد می شود.

وی گفت: تجربه ایران پس از انقلاب در این زمینه قابل بررسی است و همه باید به این تجربه توجه کنند زیرا تلاش های عملی خوبی داشته است. مشکل ما در کشورهای عربی این است که ما به روش و رویکرد توجه نداریم.

* اثر مرحوم نائینی، سند تفکر سیاسی شیعه

سخنران بعدی دکتر ابراهیم فؤاد از اندیشمندان عربستانی بود که در سخنرانی خود به سیر تاریخی تحول تفکر سیاسی شیعه اشاره کرد.

وی با اشاره به رساله "تنبیه الأمة و تنزيه الملة" از مرحوم نائینی، آن را سند تفکر سیاسی شیعه دانست.

دکتر فواد ابراهیم درباره نظریه ولایت فقیه امام خمینی و پافشاری ایشان بر اتحاد دین و سیاست و چگونگی وارد شدن مرجعیت نجف به حیات سیاسی توضیحاتی ارائه داد.

سپس دکتر عبدالغنی عماد، استاد دانشگاه و محقق جنبش های اسلامی بحث مختصری را با عنوان "تفکر اسلامی معاصر و چالش های تشکیل حکومت" ارائه کرد.

وی در سخنان خود درباره تعامل میان اسلام و حکومت با نگاه به جنبش های موجود و نگاهی کلی به دموکراسی سخن گفت و در این راستا، به قدرت رسیدن سلفی ها در مصر را جهش بزرگی در تاریخ جنبش سلفیه سنتی در مصر دانست زیرا آنها برای اولین بار دموکراسی را به عنوان ابزار حکومت پذیرفتند.

* بروز دو جریان در جنبش های اسلامی موجود

این استاد دانشگاه در ادامه به بروز دو جریان در جنبش های اسلامی موجود اشاره کرد: جریان اول اشتراکاتی با دموکراسی دارد و قائل به انتخابات و توسعه است و جریان دوم مخالف نظام های موجود است و با این نظام ها مبارزه می­کند چون آنها را کافر و مبتنی بر ادیان جعلی می­داند.

وی خاطرنشان کرد: چالش های زیادی پیش راه اسلام گراها وجود دارد که مربوط به گفتمان فکری و ایدئولوژی آنها و تمایز بیشتر میان دین و سیاست می­باشد. آینده جنبش ها و احزاب اسلامی و تحولات مربوط به آنها همگی بستگی دارد به دستاوردهای حاصل از این تجربه و شکلی که انقلاب های عربی در این فرایند تغییر به خود خواهند گرفت.

* رایزن ایران در بیروت: حکومت، ابزار است نه هدف

محور جلسه دوم در این همایش،در مورد تجارب حکومت اسلامی بود که با ریاست دکتر ابراهیم الموسوی برگزار گردید.

حجت الاسلام والمسلمین رییس زاده، رایزن فرهنگی ایران در بیروت در این جلسه اشاره کرد که حکومت به روش و شیوه اسلامی هدف اصلی نیست بلکه یک ابزار شریف و مشروع است.

وی تاکید کرد: لازم نیست که حکومت یک گرایش یا مهارت باشد و بی رغبتی به آن به خاطر عافیت طلبی نیز همین طور.

رایزن فرهنگی ایران در بیروت گفت: راه روشن اسلام توانست دستاوردهای بزرگی را در منظومه ارزشمند دینی به ثبت برساند.

وی تاکید کرد: نگاه هدفمند و دقیق به اسلام، جای هیچ شکی در این زمینه باقی نمی­گذارد. اسلام یک نظام اقتصادی سیاسی قضایی کامل به ما ارائه کرده و ایران اولین نظام سیاسی جدید می­باشد.

حجت الاسلام والمسلمین رئیس زاده گفت: قانون اساسی ایران تلاش کرده که از راه صندوق های رای دین را در جامعه منعکس کند.

* تجربة حکومت اسلامی در مقابله با غرب

استاد ادریس سلیمان یوسف سفیر جمهوری سودان نیز به معرفی تجربه حکومت اسلامی سودان پرداخت.

وی گفت: سیطره و تسلط تفکر غرب از 40 سال پیش در جهان عرب ظهور یافته و منجر به ایجاد کشورها و حکومت های ملی شده است. قرارداد اجتماعی غرب از "بیعت" نزد مسلمانان گرفته شده و نظام غربی جدید همواره عرب هایی را که از جنگ تمدن ها سخن می­گویند سرزنش می­کند و این خلاصۀ تجربه غرب است.

سفیر سودان اشاره کرد که ایران و سودان با تشکیل حکومت اسلامی توانستند جنگی را علیه غرب آغاز کنند.

وی گفت: جهان اسلام همچنان تحت سیطره کشورهای غربی است و ویژگی اصلی این کشورها خشم ملت ها و فساد فراوان آنها است. سودان با نظامی که بر پایه اسلام است از بحران ها خارج خواهد شد و به دستاوردهای مورد نظر خود خواهد رسید حتی اگر در برخی مسایل با شکست مواجه شود.

البته دو جلسه همایش با ابراز دیدگاه های حضار روبرو شد و اشکالاتی درباره این مباحث مطرح شد، یکی از حاضران گفت: شایسته بود که به دو تجربه مهم امت اسلام در زمان رسول خدا(ص) و امام علی(ع) در تشکیل حکومت اسلامی اشاره می شد.